Bức tượng Phật ôm người đàn bà khỏa thân

Theo tin từ BBC, cư dân mạng Thái Lan đang hết sức giận dữ sau khi một tấm hình chụp tượng Đức Phật kiết già ôm trong lòng một cô gái khỏa thân được tung lên Facebook (ngày 28 tháng 2). Bức tượng này được cho là tọa lạc tại Việt Nam. BBC cũng cho hay, một netizen (cư dân mạng) Thái tuyên bố người nặn bức tượng này là quỷ dữ và muốn thóa mạ Phật giáo, người khác thậm chí kêu gọi chính phủ Thái cần truy tìm bức tượng này và hủy nó ngay lập tức vì nó là báng bổ Đức Phật mà các tín đồ Phật giáo hằng thờ phụng và kính trọng.

Sự việc xảy ra cũng không có gì khó hiểu, bởi Thái Lan vốn coi đạo Phật là quốc giáo và lượng tín đồ sùng đạo luôn ở mức cao nhất trong các quốc gia thuần Phật giáo. Tuy nhiên, đây không phải tượng Đức Thích Ca Mầu Ni như lầm tưởng, mà mô phỏng một vị bồ tát (danh vị thấp hơn Phật) – Đức Phổ Hiền bồ tát (tiếng Phạn đọc là Samantabhadra, समन्तभद्र), một trong những vị bồ tát quan trọng nhất của Phật giáo Đại thừa (hệ phái phổ biến tại Trung Á, Đông Bắc Á, Tây Tạng và Việt Nam), nhưng người Thái Lan theo dòng Tiểu thừa (hệ phái phổ biến tại Nam Á, Đông Nam Á).

Đức Phổ Hiền được coi là người hộ vệ của những ai tuyên giảng đạo pháp và đại diện cho Bình đẳng tính trí (trí huệ thấu hiểu cái nhất thể của sự đồng nhất và khác biệt). Đức ngài thường cưỡi voi trắng sáu ngà (voi trắng tượng trưng cho trí huệ vượt chướng ngại, sáu ngà cho sự chiến thắng sáu giác quan). Biểu tượng của đức ngài là ngọc như ý và hoa sen. Phổ Hiền bồ tát trú xứ tại núi Nga Mi – địa điểm dừng chân trong chuyến hành trình từ Ấn Độ sang Trung Hoa. Trong điêu khắc, Phổ Hiền bồ tát thường được tạc với tư thế Yab-Yum (mô phỏng hành vi phối ngẫu), đức Phổ Hiền tọa thiền (thường có màu đỏ sẫm), ôm một người đàn bà khỏa thân (thường là màu đỏ tươi). Trong tác phẩm Tây du ký của Ngô Thừa Ân, tại hồi thứ 24, Phổ Hiền bồ tát hóa thành một trong ba mĩ nữ để thử lòng Bát Giới.

Phổ Hiền bồ tát được thờ nhiều nhất là trong giáo phái Mật Tông (nguồn gốc từ Tây Tạng), vậy nên, bức tượng gây xôn xao cộng đồng mạng vừa qua có lẽ cũng thuộc về những người theo Mật Tông.

[...] đây không phải tượng Đức Thích Ca Mầu Ni như lầm tưởng, mà mô phỏng
 một vị bồ tát (danh vị thấp hơn Phật)

"Đức Phổ Hiền bồ tát"

(tiếng Phạn đọc là Samantabhadra, समन्तभद्र),

một trong những vị bồ tát quan trọng nhất của Phật giáo Đại thừa (hệ phái phổ
biến tại Trung Á, Đông Bắc Á, Tây Tạng và Việt Nam)

Đức Phổ Hiền được coi là người hộ vệ của những ai tuyên giảng đạo pháp và
đại diện cho Bìnhđẳng tính trí (trí huệ thấu hiểu cái nhất thể của sự đồng nhất
và khác biệt).

Đức ngài thường cưỡi voi trắng sáu ngà (voi trắng tượng trưng cho trí huệ
vượt chướng ngại,sáu ngà cho sự chiến thắng sáu giác quan).[...]

Trong điêu khắc, Phổ Hiền bồ tát thường được tạc với tư thế Yab-Yum (mô
phỏng hành vi phối ngẫu), đức Phổ Hiền tọa thiền (thường có màu đỏ sẫm),
ôm một người đàn bà khỏa thân
(thường là màu đỏ tươi).

Một người nữ khỏa thân ngồi trong lòng, choàng tay ôm lấy vị Phật. Ngay lập tức 
bức tượngnày khiến nhiều người cảm thấy đạo Phật bị xúc phạm. Theo tờ Bangkok
 Post, tấm ảnh lấy từ Facebook cá nhân này được cho là chụp tại VN đã khiến phật
 tử Thái Lan vô cùng giận dữ.

Không chỉ có thế, nhiều cư dân mạng VN cũng chia sẻ nỗi bất bình vì hình ảnh này.

Mặc dù vậy, phản ứng của TS Nguyễn Minh Ngọc, người nghiên cứu Phật giáo tại
Viện Tôn giáo

- Viện Hàn lâm khoa học xã hội VN, lại khác hẳn. “Đây là một bức tượng Mật tông”
, TS Ngọc nói. Bà Ngọc không “nói chơi” mà minh chứng điều đó bằng cuốn sách
Đồ giải Tây Tạng Mật tông, của Nhà xuất bản Đại học Sư phạm Thiểm Tây. Đây là
cuốn sách bà Ngọc mua tại Hồng Kông, nơi những cuốn sách có hình ảnh tương tự
như bức tượng “sexy” trên không khó kiếm.
Ý nghĩa triết học
“Nếu coi đây là bức tượng mô tả Phật đang quan hệ tình dục với một người nữ thì
 hoàn toàn không đúng. Cái không đúng này bắt nguồn từ việc chúng ta đang nhìn
bức tượng rồi áp đặtcho nó cách suy nghĩ hiện đại. Trong khi nguồn gốc văn hóa
của nó - vốn là triết học phương Đông lại rất khác”,bà Ngọc nói. Theo bà, gốc văn
hóa của tượng chính là quan điểm triết học trong âm có dương, trong dương có âm.
 Trong từng con người cũng chứa đủ cả âm lẫn dương. Bức tượng“lạ” cũng nói lên
triết lý âm dương như vậy. Do đó, nó không hề bậy bạ như nhiều người suy nghĩ.

Trong cuốn Đồ giải Tây Tạng Mật tông nói trên có rất nhiều hình vẽ các tượng
Phật tương tự bức tượng đã làm nhiều phật tử Thái Lan lẫn VN bức xúc. Bức Phổ
hiền phật mẫu (tượng âm khởi, có tượng chính là nữ) mang ý nghĩa Trí tuệ. Bức
Phổ hiền phật phụ (tượng dương khởi, có tượng chính là nam) mang ý nghĩa Từ bi.
 “Rõ ràng, biểu đạt của nó không phải quan hệ nam nữ như nhiều người nhìn nhận.
Nếu suy luận từ hai bức này, bức tượng bị ném đá sẽ có nghĩa là Từ bi”, bà Ngọc nói.
Bà Ngọc còn cho biết, quan hệ tình dục như hiện nay chúng ta hiểu chỉ là một phần
trong triết học phương Đông cổ là sự hòa hợp âm dương. Khi hợp nhất âm dương
chúng ta đạt đến tình trạng sáng suốt, sức khỏe, minh mẫn. Chính vì thế, triết học
phương Đông có thể coi là khởi nguồn của nghệ thuật tính dục. Những cuốn sách
 về tình dục hiện đại tại Mỹ giờ đây cũng quay trở về với những nguyên lý triết học
 phương Đông này.
Lấp khoảng trống lịch sử Mật tông

Việc không được mắt thấy tay sờ, lại chỉ được nhìn từ một góc khiến các nhà khoa
học rất khó đưara nhận định kỹ lưỡng về tượng. Màu sắc của ảnh chụp (trên mạng)
 cho thấy đây nhiều khả năng là tượng sơn son thếp vàng. Nếu đúng vậy, nhiều khả
năng đây là tượng VN. Tuy nhiên ngay cả màu sắc tượng cũng phụ thuộc nhiều vào
 người chụp, sửa ảnh. “Nếu được tiếp xúc, chúng ta mới có thểso sánh với các tượng
 Phật khác, để tìm ra thời kỳ qua các yếu tố như chất liệu, cách thức tiếu tượng (tạc
 tượng). Nếu nó ở trong chùa, có thể nghiên cứu tương quan vị trí đặt tượng”, TS
Ngọc nói. Tuy nhiên, nhìn vào bức ảnh, với hậu cảnh của tượng, nhiều khả năng
tượng không còn ở trong chùa mà đang thuộc một bộ sưu tập.

“Tôi từng thấy một số bức tượng tương tự trong một triển lãm của nhà sưu tập
 Dương Phú Hiến, từng được trưng bày tại Bảo tàng Mỹ thuật VN. Tượng có
kích cỡ rất nhỏ. Theo tôi đó không phải tượng VN”, nhà nghiên cứu mỹ thuật
Phạm Trung, Viện Mỹ thuật nói. Cũng theo ông Trung, hiện có người mua loại
tượng này về bộ sưu tập và coi như một tác phẩm nghệ thuật, không phải như
đồ thờ tự.
Về việc sưu tập loại tượng này, Thanh Niên điện thoại liên hệ song nhà sưu tập
 Dương Phú Hiến cho biết hiện đang đi công tác và sẽ có cuộc gặp sau khi trở về.
“Những tượng như thế này có thể thấy nhiều ở một số nước có Phật giáo Mật
tông, chẳng hạn nhưNepal. Gần đây cũng nhiều người ra nước ngoài rồi mang
tượng Mật tông về. Có thể đây là một trong những bức tượng được mang về
như thế. Tôi chưa từng nhìn thấy một bức tượng thế này của VN”,
PGS-TS Nguyễn Quốc Tuấn, Viện trưởng Viện Tôn giáo, cho biết.
Trong trường hợp như nhiều người nói ở trên: được mang từ nước ngoài về,
tượng cũng có ý nghĩa. Nó chỉ báo sự thịnh hành của Phật giáo Mật tông trong
giai đoạn hiện nay ở nước ta. “Theo đó, các chùa Mật tông đang nổi lên, thu
hút được nhiều phật tử. Chẳng hạn chúng ta có chùa Quang Ân ở Hà Nội,
chùa Tây Thiên ở Vĩnh Phúc”, bà Ngọc nói.
Tuy nhiên, nếu đây là một bức tượng cổ của người Việt, điều này lại rất có ý
nghĩa với việc viết lịch sử phát triển Mật tông tại VN. Theo nghiên cứu của
TS Ngọc, Phật giáo VN là sự hòa nhập của ba dòng phái Thiền Tịnh Mật.
 Nhưng hiện không xác định được chính xác thời điểm du nhập của Mật
tông vào VN cũng như dòng phái Mật tông nào từng tồn tại ở VN.

Chứng cứ lịch sử cho thấy vào thời Lý, Mật tông đã có mặt tại VN. Nó thể
hiện ở các nhân vật có liên quan tới Mật tông, với phép thần thông (một chỉ
 báo của Mật tông) như Từ Đạo Hạnh, Minh Không. “Có điều hiện chưa hề
tìm thấy tượng Mật tông tại VN. Chúng ta mới chỉ thấy một vài yếu tố Mật
tông - chẳng hạn các ấn chuẩn đề (thế tay của tượng) để định vị Mật tông mà
thôi”, bà Ngọc cho biết.
Bản thân sử sách trong nước cũng chưa thấy ghi chép, vẽ về một loại tượng
 tương tự. Chính vì thế, nếu quả thực đây là một bức tượng cổ của VN thì
nó sẽ là một phát hiện lớn đối với khảo cổ học, mỹ thuật và tôn giáo. “Nó
viết thêm vào những trang sử Mật tông hiện còn đang trắng tư liệu, đang
còn phải tìm kiếm của nước ta”, TS Ngọc nói.
Về phản ứng của phật tử Thái Lan trước bức tượng, các nhà nghiên cứu cho
 rằng có thể do Thái Lan là đất nước của Phật giáo tiểu thừa, một dòng tu
khác, nên tạo hình này rất dễ gây sốc. Tuy nhiên,theo ông Tuấn, cũng phải
 nói thêm từ TK8-TK12, Phật giáo Mật tông có ảnh hưởng lớn ở Đông Nam Á.

Phản ứng khác nhau tại Thái Lan
Bangkok Post dẫn lời một cư dân mạng gọi người đúc tượng là “quỷ dữ”, muốn
 làm ô uế thanh danh của Đức Phật. Một người sử dụng mạng xã hội Facebook
còn kêu gọi giới chức Thái Lan can thiệp bằng đường ngoại giao để phá hủy bức
 tượng. Tuy nhiên, thực tế thì bức ảnh này chỉ được lan truyền giữa các công
dân mạng ở Thái Lan và chẳng rõ do ai chụp, được đưa lên internet khi nào.
Thậm chí không ai biết nó được chụp ở đâu. Thế nhưng, tờ Bangkok Post vẫn
đăng lại trên trang web của mình hồi cuối tháng 2.2013.
Trong khi đó, có người lại xem bức tượng là bình thường. Một công dân mạng
ở Thái Lan gọi đó là bức tượng nghệ thuật, không có gì gọi là ô uế, dâm dục.
“Các bạn không nên nhìn bức tượng với cái nhìn trần tục, vật chất”, người này
 viết. Một số công dân mạng hiểu biết thì bình luận khá điềm tĩnh.
Họ bảo đã từng thấy bức tượng trong tư thế tương tự, tức Đức Phật ngồi trên
đài sen với các cô gái ngồi trong lòng ở các ngôi đền ở Tây Tạng. Một công dân
mạng ở Thái Lan nói rằng bức tượng nói trên ở Campuchia, chứ không phải ở
VN. Nhiều người chia sẻ rằng đây là phần của đạo Phật đại thừa của người Tây
 Tạng. Người theo đạo Phật ở Tây Tạng và cả ở Ấn Độ, Nepal, Butan thường
tạc tượng theo tư thế Yab - Yum (bố - mẹ) phối ngẫu. Đây là biểu tượng của
tính dục, được các phật tử thờ cả ngàn năm nay.

Minh Quang
(Văn phòng Bangkok)

 Phái Mật Tông phát triển mạnh ở vùng Tây Tạng, Nê Pan

Đối với người Việt, tượng Phật mang biểu tượng sắc - dục gây sốc, nhưng với phái Mật Tông ở vùng Hymalaya thì quá bình thường

Những vị nam thần của Ấn Độ giáo luôn luôn có những nữ thần hộ vệ bên cạnh

1. Những vị nam thần của Ấn Độ giáo luôn luôn có những nữ thần hộ vệ bên cạnh

   Những vị nam thần của Ấn Độ giáo luôn luôn có những nữ thần hộ vệ bên cạnh

Cũng giống như nam và nữ thần trong Ấn giáo, Phật và Bồ Tát trong trường phái Đại Thừa chấp nhận các vị nữ thần

1. Những vị nam thần của Ấn Độ giáo luôn luôn có những nữ thần hộ vệ bên cạnh

2. Nữ thần Parvati đóng vai trò bảo vệ sự sinh tồn vũ trụ

3. Trong các thể dạng khác nàng là một nữ thần chiến binh Durga, hoặc là một ‘nữ thần đen’ Kali

4. Sự phát triển của Mật Tông đi kèm với tính cách thần lực quan trọng của các nữ thần mà nhờ đó vũ trụ mới được tạo dựng.

5. Biểu tượng của những vị nam và nữ thần có hai thực thể: Thể hiện của sức sống còn và là toàn năng lực shakti hoạt động trên thế giới

6. Cũng giống như nam và nữ thần trong Ấn giáo, Phật và Bồ Tát trong trường phái Đại Thừa chấp nhận các vị nữ thần

7. Nữ thần là những vị dễ gần gũi hơn là những nam thần, và từ đó Phật Bà shakti được sáng tạo dưới hình thức gọi là Tara

8. Vị shakti bên cạnh Đức Phật có khi biểu hiện là Prajnaparamita – Chân Thiện Mỹ

Nữ thần là những vị dễ gần gũi hơn là những nam thần, và từ đó Phật Bà shakti được sáng tạo dưới hình thức gọi là Tar

Biểu tượng của những vị nam và nữ thần có hai thực thể: Thể hiện của sức sống còn và là toàn năng lực shakti hoạt động trên thế giới

1. 1. 1. Phái Mật Tông phát triển mạnh ở vùng Tây Tạng, Nê Pan

      2. Những vị nam thần của Ấn Độ giáo luôn luôn có những nữ thần hộ vệ bên cạnh

      3. Nữ thần Parvati đóng vai trò bảo vệ sự sinh tồn vũ trụ

      4. Trong các thể dạng khác nàng là một nữ thần chiến binh Durga, hoặc là một ‘nữ thần đen’ Kali

      5. Sự phát triển của Mật Tông đi kèm với tính cách thần lực quan trọng của các nữ thần mà nhờ đó vũ trụ mới được tạo dựng.

      6. Biểu tượng của những vị nam và nữ thần có hai thực thể: Thể hiện của sức sống còn và là toàn năng lực shakti hoạt động trên thế giới

      Nữ thần Parvati đóng vai trò bảo vệ sự sinh tồn vũ trụ

   2. Trong các thể dạng khác nàng là một nữ thần chiến binh Durga, hoặc là một ‘nữ thần đen’ Kali

   3. Sự phát triển của Mật Tông đi kèm với tính cách thần lực quan trọng của các nữ thần mà nhờ đó vũ trụ mới được tạo dựng.

   4. Biểu tượng của những vị nam và nữ thần có hai thực thể: Thể hiện của sức sống còn và là toàn năng lực shakti hoạt động trên thế giới

   Đối với người Việt, tượng Phật mang biểu tượng sắc - dục gây sốc, nhưng với phái Mật Tông ở vùng Hymalaya thì quá bình thường

2. Phái Mật Tông phát triển mạnh ở vùng Tây Tạng, Nê Pan

3. Những vị nam thần của Ấn Độ giáo luôn luôn có những nữ thần hộ vệ bên cạnh

4. Nữ thần Parvati đóng vai trò bảo vệ sự sinh tồn vũ trụ

5. Trong các thể dạng khác nàng là một nữ thần chiến binh Durga, hoặc là một ‘nữ thần đen’ Kali

6. Sự phát triển của Mật Tông đi kèm với tính cách thần lực quan trọng của các nữ thần mà nhờ đó vũ trụ mới được tạo dựng.

7. Biểu tượng của những vị nam và nữ thần có hai thực thể: Thể hiện của sức sống còn và là toàn năng lực shakti hoạt động trên thế gi

 Trong các thể dạng khác nàng là một nữ thần chiến binh Durga, hoặc là một ‘nữ thần đen’ Kali

Sự phát triển của Mật Tông đi kèm với tính cách thần lực quan trọng của các nữ thần mà nhờ đó vũ trụ mới được tạo dựng.

Nữ thần Parvati đóng vai trò bảo vệ sự sinh tồn vũ trụ